Storczyk drobnokwiatowy (Orchis ustulata) jest gatunkiem europejsko-zachodnioazjatyckim. Występuje w całej Europie z wyjątkiem części północnej. Jego kwiaty mają charakterystyczny kształt i przyjmują barwy w tonacji biało - czerwonej, dzięki czemu łatwo można go odróżnić od innych storczyków.
W Polsce storczyk drobnokwiatowy występuje na pojedynczych stanowiskach, przy czym w ostatnich latach potwierdzono istnienie zaledwie 20 z dotychczas znanych stanowisk. Większość z nich znajduje się w pasie Wyżyny Małopolskiej, zwłaszcza w Dolinie Nidy oraz w Pieninach (Szlachetko, Skakuj 1996, Bernacki, Krukowski 2001). W literaturze można znaleźć informację, że w Tatrach gatunek ten notowany był z dwóch stanowisk na Hrubym Reglu (Pawłowski 1928; za Delimat, Nedorub 1999, Piękoś - Mirkowa 1982) oraz na zachodnim stoku Suchego Wierchu, powyżej Końskiego Żlebu (Delimat, Nedorub 1999). W Polskiej Czerwonej Księdze gatunek ten posiada status gatunku zagrożonego.
W 2003 r. stanowisko storczyka drobnokwiatowego (tylko jeden egzemplarz) zostało stwierdzone przez pracowników Tatrzańskiego Parku Narodowego w górnej części Doliny Jaworzynki w tzw. Żlebie pod Czerwienicą. Opisywany storczyk jest zatem trzecim gatunkiem z rodzaju Orchis (storczyk), opisanym z terenu Tatrzańskiego P.N. W granicach Parku spotkać można jeszcze dwa inne gatunki storczyków: storczyk męski (Orchis mascula), który występuje dosyć rzadko natomiast stanowisko storczyka bladego (Orchis pallens) również wymaga potwierdzenia.
Storczyka drobnokwiatowego spotkać można przede wszystkim na łąkach, murawach naskalnych, na podłożu zasobnym w węglan wapnia. Na nowo odkrytym stanowisku w Tatrzańskim P.N. storczyk ten rośnie na murawie porastającej wapienne zbocze o południowej ekspozycji. Stanowisko znajduje się w strefie kosodrzewiny, na wysokości ok. 1300 m n.p.m.. W sąsiedztwie storczyka drobnokwiatowego spotkać można także gatunki należące do kilku innych rodzajów storczyków, z których najliczniejsze to: gółka długoostrogowa (Gymnadenia conopsea), listera jajowata (Listera ovata), kruszczyk rdzawoczerwony (Epipactis atrorubens) oraz storczyca kulisa (Traunsteinera globosa).
Stanowisko storczyka drobnokwiatowego znajduje się w dużym oddaleniu od szlaków turystycznych, dzięki czemu nie jest bezpośrednio zagrożone ze strony człowieka. W XVII i XVIII wieku, podczas eksploatacji rud żelaza prowadzonej pod Kopą Magury, obszar, na którym występuje opisywane stanowisko, został pozbawiony drzew i kosodrzewiny W przeszłości wypasano tu również owce. Od lat sześćdziesiątych XX wieku, po zaprzestaniu wypasu, roślinność uległa samoczynnej regeneracji. Obecnie obserwuje się wyraźną sukcesję zarośli kosodrzewiny, co w dalszej perspektywie może stanowić pewne zagrożenie dla opisanego stanowiska, gdyż znajduje się ono kilka metrów poniżej zwartych jej zarośli.
Bernacki L., Krukowski M. 2001: Orchis ustulata L. - storczyk drobnokwiatowy. W: K.
Zarzycki, R. Kaźmierczakowa (red.), Polska Czerwona Księga Roślin. Instytut Botaniki im. Władysława Szafera PAN. Kraków.
Delimat A., Nedorub O. 1999: Nowe stanowiska storczyka drobnokwiatowego Orchis
ustulata i jarzębu nieszpułkowego Sorbus chamaemespilus w Tatrzańskim Parku Narodowym. Chrońmy Przyrodę Ojczystą 55(4): 77 - 79.
Piękoś - Mirkowa H. 1982: Rzadkie taksony roślin naczyniowych na terenie Tatrzańskiego
Parku Narodowego- ich zagrożenie ze strony turystyki oraz problemy ochrony. (W: Zachowanie walorów przyrodniczych a pojemność turystyczna górskich parków narodowych w Polsce). Studia Naturae. Seria A nr 22, str. 79 -132.
Szlachetko L.D., Skakuj M. 1996: Storczyki Polski. Wyd. Sorus. Poznań.
Tekst: Tomasz Skrzydłowski
Małgorzata Kot