„Głuchy rok”

Tej jesieni u podnóża Tatr śnieg pojawiał się i znikał. Padało we wrześniu, przez chwilę w listopadzie, wreszcie 19 grudnia śnieg pokrył grubą warstwą góry i Podhale. Powyżej granicy lasu pokrywa śnieżna utrzymuje się od połowy listopada. W tym czasie dość często wiało, niekiedy bardzo silnie. Straty wśród drzew nie są jednak zbyt dotkliwe ze względu na spore rozproszenie zjawiska, choć w strefie ochrony czynnej i krajobrazowej sumarycznie wyniosły ok. 3,5 tys. m sześc., a w strefie ochrony ścisłej kilkaset. Połamane drzewa spotkać można było niemal w całym parku. Wystarczy wspomnieć o kilku świerkach, które zatarasowały drogę w Dolinie Białego i drogę Oswalda Balzera między Brzezinami a Zazadnią, gdzie musiała interweniować straż pożarna, by uwolnić z pułapki ekipę telewizyjną.

Jeśli już o drzewach mowa, to wart odnotowania jest fakt, iż tego roku wyraźnie odpoczywały po „szaleństwach” z ubiegłej jesieni, kiedy wyprodukowały znaczne ilości nasion. Wysiłek energetyczny drzew w latach nasiennych jest na tyle duży, że potrzebują zwykle kilku lat na nabranie sił. Był to zatem typowo „głuchy rok”. Tym razem w naturalnym, wzorcowym lesie w Suchym Żlebie spadło jedynie 8 szt. nasion jodły na m kw., pojedyncze świerka, buka, jaworu i jesionu, przy czym niemal wszystkie były puste lub uszkodzone przez owady. W innych rejonach Tatr wyglądało to nieco lepiej. Liczne szyszki pojawiły się u jodeł w Dolinie Chochołowskiej, ponadto zebrano ich stosunkowo sporo na potrzeby parku w rejonie Zazadniej. Cisy w Dolinie Strążyskiej zaowocowały na tyle obficie, że stworzyło to możliwość zebrania niezbędnej partii nasion. Nieźle obrodziła limba na swych podstawowych stanowiskach, z wyjątkiem Doliny Białego, ale na plantacji prowadzonej przez TPN zapanował tytułowy kryzys – znaleziono tylko jedną szyszkę.

Jesion przywiany przez wiatr

Ciekawy jest przypadek pojawienia się wewnątrz lasu nasion jesionu. Najbliższe stanowiska owocujących drzew oddalone są o ponad kilometr – znajdują się w Kotlinie Zakopiańskiej. Wiatr jest nieocenionym sprzymierzeńcem jesionu, gdyż rozsiewając jego nasiona, przyczynia się do stopniowego powrotu tego gatunku w tatrzańskie regle. Dziś, wskutek zupełnego wyniszczenia jesionu w XIX i XX wieku, jest on na tyle rzadki, że w Tatrach niemal zapomniany. Przyglądając się pojawiającym się pod okapem buków i jodeł tu i ówdzie młodym drzewkom, nie mamy wątpliwości, że jego miejsce jest wśród tutejszych regli.

Siła wiatru bywa rzeczywiście imponująca, nic zatem dziwnego, że raz po raz wstrząsa światem roślin. Przejawia się to na wiele sposobów i nie chodzi tylko o połamane i wyrwane z korzeniami drzewa. Wystarczy wspomnieć, że w buczynie doszukać się można fragmentów roślinności halnej, np. liści dębika ośmiopłatkowego. Roślina ta w niewielkiej ilości porasta maleńką polankę na wierzchołku Łysanek, skąd najprawdopodobniej dostała się na tereny położone znacznie niżej. Wprawdzie nikt nie podjął stosownych badań, ale można się spodziewać, że tą drogą także nasiona niektórych roślin halnych zasilają populacje oddalone o kilka kilometrów. Spotkać je można bowiem w odległych rejonach regla dolnego, niekiedy na maleńkich fragmentach odsłoniętych skałek dolomitowych.